۱۳۶۹/۹/۲ - ۱۲۹۵/۹/۲۲
رولد دال (Roald Dahl) نویسندهٔ بریتانیایی ادبیات و داستانهای کوتاه کودکان، سراینده، فیلمنامهنویس و خلبان هواپیماهای جنگندهٔ ارتش سلطنتی بریتانیا در جنگ جهانی دوم بود.
رولد دال در سیزدهمین روز از ماه سپتامبر سال ۱۹۱۶ در کاردیف ولز، از پدر و مادری نروژیتبار به دنیا آمد. دال را به افتخار رولد آموندسن (Roald Amundsen) کاشف قطبی نروژی نامگذاری کردند.
خواهر دال در سال ۱۹۲۰ و در هفتسالگی، زمانی که دال سهساله بود، بر اثر التهاب آپاندیس و پدرش چند هفته پس از آن بر اثر ذاتالریه و در پنجاه و هفت سالگی درگذشت.پدر دال پس از مرگ ثروتی هنگفت از خود به جای گذاشت.
هنگامی که رولد دال ششساله بود با بت خود «بئاتریکس پاتر» (Beatrix Potter)، نویسندهٔ داستان «پیتر خرگوش» دیدار کرد.
دال ابتدا در مدرسۀ کلیسای جامع و سپس مدرسۀ شبانهروزی سنت پیتر درس خواند. او پس از پایان تحصیلات به شرکت نفت شل پیوست. پس از دو سال آموزش در بریتانیا، دال برای ادامۀ کار نخست به مومباسای کنیا و سپس به دارالسلام در مستعمرهٔ بریتانیا در تانگانیکا (بخشی از تانزانیای کنونی) فرستاده شد. او در زندگینامۀ خود نوشته است که تنها سه جوان انگلیسی، شرکت شل را در آن سرزمین اداره میکردند و او جوانترین آنها بود. دال در زمانی که در راستای کار خود برای تأمین نفت مشتریان در سراسر تانگانیکا سفر میکرد، با مارهای سیاه مامبا و شیرها و سایر حیوانات آشنا و رو به رو شد.
در نوامبر 1939، دال به نیروی هوایی سلطنتی پیوست. پس از یک سفر 970 کیلومتری با ماشین از دارالسلام به نایروبی، او برای آموزش پرواز با شانزده مرد دیگر پذیرفته شد که تنها سه تن از آنها از جنگ جان سالم به در بردند. دال در زمان پروازهای آموزشی خود از تماشای حیات وحش کنیا لذت میبرد. او دورههای پیشرفتۀ پرواز را در عراق و در پایگاهی در غرب بغداد پشت سر گذاشت. دال در ۲۴ آگست 1۹۴۰ به عنوان افسر خلبان به اسکادران هوایی بریتانیا پیوست.
پس از پایان جنگ، دال با درجۀ فرماندهی موقت و به دلیل شدت آسیب های جسمی برآمده از دوران جنگ، با رکورد پنج پیروزی هوایی با نشان خلبان ممتاز به خدمت خود در ارتش پایان داد.
نخستین کتاب دال که داستانی در بارهٔ سرگذشت او در جنگ بود با نام «فروافتاده بر فراز لیبی» در سال 19۴2 منتشر شد. نخستین کتاب او برای کودکان با نام «گرملینها» در سال 1۹۴3 منتشر شد و در مورد موجودات کوچک شروری بود که بخشی از باور عامیانۀ نیروی هوایی سلطنتی بودند. دال همچنین به عنوان نویسندهٔ داستانهای کوتاه بزرگسالان که اغلب طنز و بیریایی را با پیچشهای داستانی شگفتانگیز میآمیخت، کارهای موفقی داشت.
آثار کودکانۀ دال در بیشتر موارد از دید کودکان روایت میشوند. این آثار در بر گیرندهٔ شرورهای بزرگسالی میشوند که از کودکان متنفرند و با آنها بدرفتاری میکنند و دست کم یک بزرگسال «خوب» را برای رو در رویی با شرور یا شرورها نشان میدهند. کتابهای دال همواره با پیروزی کودکان همراه میشود.
رولد دال با دریافت جایزهٔ جهانی فانتزی برای دستاوردهای زندگی در سال 1983، فرزندان و خوانندگانش را تشویق کرد تا تخیل خود را آزاد کنند. دخترش لوسی در این باره گفت: «روحیۀ او به اندازهای گسترده بود که به ما آموخت تا به جادو باور داشته باشیم.»
دال همچنین به دلیل بهرهگیری نوآورانه و همراه با بازیگوشی از زبان که عنصر کلیدی در نوشتن او بود، شناخته میشد. او بیش از ۵۰۰ واژهٔ تازه را در میان نوشتههای خود آفرید.
کتابهای او بیش از 300 میلیون نسخه در سراسر جهان فروخته است. دال را «یکی از بزرگترین داستاننویسان سدهٔ بیستم برای کودکان» نامیدهاند.
رولد دال در بیست و سومین روز از ماه نوامبر 1990 و در هفتاد و چهار سالگی بر اثر سرطان نادر خون، سندرم میلودیسپلاستیک، در آکسفورد درگذشت و در قبرستان کلیسای سنت پیتر و سنت پل باکینگهامشایر به خاک سپرده شد.
به گفتۀ نوهٔ او، خانوادﮤ دال «خاکسپاریای به شیوهٔ وایکینگی» برای او برگزار کردند. آنها رولد دال را با گویهای اسنوکر و چند شکلات و مداد HB دفن کردند. امروزه کودکان همچنان در کنار قبر او گل و اسباببازی میگذارند.
گزیدهٔ آثار:
گرملینها (۱۹۴۳)
کسی مانند تو (۱۹۵۳)
برهای در راه کشتارگاه (۱۹۵۳)
جیمز و هلوی غولآسا (۱۹۶۱)
چارلی و کارخانۀ شکلاتسازی (۱۹۶۴)
انگشت جادویی (۱۹۶۶)
آقای روباه شگفتانگیز (۱۹۷۰)
چارلی و بالابر بزرگ شیشهای (۱۹۷۲)
دنی، قهرمان جهان (۱۹۷۵)
کروکدیل غولپیکر (۱۹۷۸)
مشنگها (۱۹۸۰)
معجون شگفتانگیز جرج (۱۹۸۱)
بیافجی (۱۹۸۲)
ماتیلدا (۱۹۸۸)259 بازدید