جستجو

بررسی آثار فروغ در دانشگاه منچستر: فروغ فرخ‌زاد هنوز زنده است!

يكشنبه 16 تير 1387 | 16 سال پیش

تأثیر ماندگار آثار فروغ فرخ‌زاد بر ادبیات معاصر ایران به گفتۀ بسیاری انکارناپذیر و به باور برخی ممتد و در جریان است. نگاهی به آثار فروغ فرخ‌زاد، تأثیر او بر ادبیات ایران و جهان و نیز جهانی شدن کار و آثار او، محور موضوعات مطرح‌شده در همایشی دو‌روزه در دانشگاه منچستر بریتانیا بود. به گفتۀ نسرین رحیمیه، یکی از برگزار‌کنندگان این گرد‌همایی، بررسی تازه‌ای از آثار این شاعر ایرانی هدف این نشست بود؛ به ویژه که در چهاردهه‌ای که از مرگ فروغ می‌گذرد، نویسندگان فراوانی، به ویژه زنان مهاجر ایرانی در آمریکا، نقش این سراینده را در آثار خود بسیار مهم می‌دانند؛ اگر چه برخی از آنها تسلطی بر زبان فارسی ندارند. در این همایش، صاحب‌نظران و کارشناسان ایرانی و غیر ایرانی، مقالاتی عرضه کردند. به باور برخی سخنرانان آنچه در مورد شاعری چون فروغ اهمیت دارد، حضور ممتد او در عرصۀ ادبیات است؛گرچه چهل سال از مرگش می‌گذرد. دکتر نیما مینا، استاد دانشگاه پژوهش‌های شرق و آفریقایی دانشگاه لندن گفت: «شاید هنوز هم تازه‌هایی از فروغ در راه است!» اشارۀ آقای مینا به کتاب «مرگ من روزی...» بود که ترجمۀ فروغ از اشعار شاعران آلمانی در نیمۀ نخست قرن بیستم است که سی و سه سال پس از مرگ او توسط خواهرش پوران به چاپ رسید. نیما مینا در تأیید این موضوع که این ترجمه‌ها توسط خود فروغ فرخ‌زاد انجام شده است، می‌گوید: «علاوه بر این که دستنوشته‌های فروغ از این ترجمه‌ها، در اختیار خواهرش است و وجود دارد، فروغ از راه ترجمه می‌خواسته زبان آلمانی یاد بگیرد و دلیل این که این اشعار را او ترجمه کرده، آن است که بر اساس این سروده‌ها و الهام از آنها، شعری گفته که در مجموعۀ «عصیان» آمده است.» به گفتۀ این استاد دانشگاه، تأثیر فروغ هنوز ادامه دارد، چون روی آثار او تحقیق و اشعارش ترجمه می‌شود و به این ترتیب در فرهنگ‌های دیگر مخاطب پیدا می کند و مخاطب تازه پویایی تازۀ سروده‌های فروغ را در بر دارد. در بعد جهانی شدن آثار فروغ، به اهمیت ترجمه و عرضۀ مناسب اشعار او به خوانندگانی در بیرون از مرزهای ایران پرداخته شد. دکتر مه قانون‌پرور با اشاره به لزوم ترجمۀ درست و کامل متن اشعار، نمونه‌هایی را مطرح کرد که با ترجمۀ اشتباه و نادرست، مفهوم سروده‌های فروغ فرخ‌زاد را تغییر داده‌اند. او به چند ترجمه از بخشی از یک شعر از فروغ به نام «همۀ هستی من آیۀ تاریکی‌ست» اشاره کرد که برخی از این ترجمه‌ها با خندۀ حضار مواجه شد. سخنران دیگری به نام شعله ولپه که شاعری ایرانی‌ست که در آمریکا بزرگ شده و به انگلیسی شعر می گوید، در مقابل به برداشت و ترجمۀ آزاد و موزون از شعر فروغ اعتقاد داشت. او در تأیید گفته‌های خود به وزن و موسیقی اشعار او اشاره کرد و نمونه‌ای از ترجمۀ خود از شعر این سرایندۀ ایرانی را به زبان انگلیسی خواند که با نظر متفاوت دیگر اساتید دانشگاه رو به رو شد. خانم ولپه در پاسخ گفت: «من استاد دانشگاه نیستم. من شاعرم و شعر را برای این که خوانندۀ شعر بخواند، باید به شعر برگردانم تا موزون باشد؛ حتی اگر عین واژگان خود شاعر را به کار نبرم.» «فروغ، شاعر فردا» از دیگر مباحث مطرح‌شده در این گرد‌همایی، عنوان سخنرانی دکتر سیروس شمیسا بود که فروغ را چنین سراینده‌ای معرفی کرد: «بخشی از اشعاراو پیش‌بینی وقایعی بوده که بعد‌ها اتفاق افتاد و در روزی که او شعرش را نوشته بود، هیچ نشانه‌ای از این موارد وجود نداشت. مثل وقتی که می گوید: «صدای تکه‌تکه شدن می آید.... و قلب باغچه ورم کرده است» و ما در آن موقع نمی‌فهمیدیم که او چه می گوید.» 120 بازدید